Gągławki
Gągławki (niem. Ganglau) – wieś w powiecie olsztyńskim, w gminie Stawiguda.
Założona została w 1348 r. jako majątek rycerski kapituły warmińskiej. Nadanie na prawie pruskim otrzymali bracia, Prusowie: Glanden, Tulekoyten, Sansagen, Mecruten i Golti. Informacje o właścicielach datowane są od XVI w. W 1538 r. właścicielem był Jan von der Tappelbude, następnie od 1619 r. Edward Gądłowski z Ornety. Po jego śmierci własność przeszła w ręce kapituły. Ta przekazała dobra Bogusławowi Domaradzkiemu, a w 1714 r. Franciszkowi Domlemowi. Kolejnym właścicielem majątku został Baltazar Gerith (burmistrz Olsztyna), a po jego śmierci wdowa, Anna Barbara, która ponownie wyszła za mąż – za Józefa Kalnassy.
W czasach, gdy gospodarzyła tu Anna secundo voto Kalnassy, po pięcioletnich staraniach biskupa warmińskiego Krzysztofa Szembeka, w roku 1733 papież Klemens XII wyraził zgodę na zmianę w Gągławkach prawa magdeburskiego na korzystniejsze chełmińskie. Życzeniem Stolicy Apostolskiej było utrwalenie tego faktu na kamiennej tablicy i ustawienie jej na specjalnym drewnianym postumencie w gągławskim parku:
Na wieczną rzeczy pamiątkę te dobra zwane Gągławkami wraz z małą częścią do nich przyłączoną według mapy sporządzonej przez przysięgłego geometrę prowincji Peicherta z nadania Najdostojniejszego Naszego Papieża Klemensa XII na mocy bulli datowanej w Rzymie w przeddzień Kalendy 30 czerwca 1733 r. Czcigodnej Annie Kalnassy, jej dziedzicom i spadkobiercą przez Najjaśniejszego Księcia Krzysztofa Hrabiego na Słupowie Szembeka, Biskupa Warmińskiego, komisarza do Stolicy Apostolskiej prawo chełmińskie na wieczne czasy zostało nadane (tłumaczenie D. Bogdan).
Z czasem tablica uległa zniszczeniu. Obecnie po konserwacji znajduje się w zbiorach lidzbarskiego oddziału Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie jako jeden z cenniejszych dokumentów z przeszłości Warmii. Jej kopię umieszczono w kościele parafialnym w Bartągu, w pobliżu grobu urodzonego w 1715 r. Andrzeja Michała Kalnassy, który w roku 1738 nabył wieś od swojego starszego brata i gospodarzył w Gągławkach do śmierci w 1748 r.
