Reszel

Reszel (niem. Rößel, lit. Rešlius) – miasto w powiecie kętrzyńskim nad rzeką Sajną. Członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Cittàslow.

Reszel od 1254 r. należał do biskupa warmińskiego – w dokumentach wymieniany jako castrum Ressel. W 1300 r. powstała przy strażnicy osada handlowa. Jej szybki rozwój pozwolił kapitule warmińskiej i wójtowi biskupiemu Henrykowi z Lutr na wystawienie 12 lipca 1337 r. przywileju lokacyjnego na prawie chełmińskim. W 1372 r. rozpoczęto budowę murów obronnych z basztami i trzema bramami. Z inicjatywy biskupa warmińskiego Łukasza Watzenrode w 1505 r. rozpoczęto budowę murów obronnych i fortyfikacji miasta.

W 1631 r. wypędzeni z Braniewa jezuici przejęli zabudowania klasztorne pozostałe po zakonie augustianów i utworzyli kolegium, w którym wykształciło się prawie 6 tysięcy absolwentów. W szkole uczyli się katolicy i protestanci. Kolegium w Reszlu miało mecenasa – króla Jana Kazimierza, który utworzył fundusz stypendialny dla uczniów. To tu nauki pobierali „warmińscy” Węgrzy Zygmunt Kalnassy, jego syn Joachim, a także Andrzej Michał Kalnassy – gospodarz Gągławek.

Zamożność mieszkańców i rozwój miasta pozwoliły w 1655 r. na wykupienie go i wyjęcie spod władzy biskupiej. Niemniej zamek reszelski był nadal jedną z rezydencji biskupów warmińskich.

Zbudowano go w latach 1350-1401 na planie kwadratu z dziedzińcem wewnętrznym i krużgankami. Część mieszkalna znajdowała się w skrzydłach południowym i wschodnim, pozostałe boki zamykał mur kurtynowy. W narożniku północno-zachodnim znajduje się wieża – obecnie nakryta dachem, wcześniej zwieńczona blankami. W latach 1648 i 1704 zamek dwukrotnie splądrowali Szwedzi. W tym czasie rozebrano też część murów obronnych.

Po I rozbiorze Polski został zamieniony na więzienie. Dwa pożary w pierwszych latach XIX w. zniszczyły wieżę główną. Obiekt został opuszczony na kilkanaście lat. W 1822 r. przekazano go gminie ewangelickiej. Przeszedł remont. Przebudowano skrzydło południowe na zbór, zmieniono elewacje, dobudowano szczyt z sygnaturką, rozebrano krużganki, a w skrzydle wschodnim umieszczono szkołę. W 1931 r. odbudowano wieże zamkowe, a w salach utworzono muzeum. Gruntowny remont został przeprowadzony w latach 1976–1985. Dziś w zamku znajduje się hotel, a w miejscu dawnej kaplicy ewangelickiej w latach osiemdziesiątych powstała galeria sztuki współczesnej.

Strona internetowa "Węgierskie ślady na Warmii" zrealizowana została przez Stowarzyszenie Historyczne im.Generała Stefana Roweckiego "Grota" Dowódcy Armii Krajowej w Olsztynie oraz Powiat Olsztyński przy współfinansowaniu ze środków Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego.

Warmia i Mazury Powiat Olsztyński Klub Historyczny im. Grota CKB Dobre Miasto PTH Tyrolska Węgierski Instytut Kultury OSW